Αραβαντινός, Πάνος

(Κέρκυρα 1886 – Παρίσι 1930).Ζωγράφος και σκηνογράφος. Άρχισε να σπουδάζει ζωγραφική παρακολουθώντας νυχτερινά μαθήματα στο Πολυτεχνείο. Αργότερα o πατέρας του, επειδή αντιλήφθηκε τη μεγάλη κλίση του στη ζωγραφική, τον έστειλε να σπουδάσει στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Βερολίνου. Τα πρώτα έργα του, κυρίως προσωπογραφίες, διακρίνονται για την ποιότητά τους. Πρώτη δουλειά του στο θέατρο ήταν τα σχέδια πλαστικών εικόνων, σε γιορτή που είχαν οργανώσει οι συμπατριώτες του το 1916 στο Βασιλικό Θέατρο. Η επιτυχία τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ο μουσουργός Σαμάρας του ζήτησε να κάνει τα σκηνικά για την οπερέτα του Πόλεμος εν πολέμω. Το 1918, αφού προηγουμένως είχε κάνει τα σκηνικά και τα κοστούμια για την περίφημη επιθεώρηση Ξιφίρ - Φαλέρ, για την Πρόθυμο χήρα του Λάσκαρη κ.ά., έφυγε για τη Γερμανία. Το 1920 η Κρατική Όπερα του Βερολίνου ανέβασε το έργο του Γ. Στράους Η ανίσκιωτη γυναίκα, με σκηνικά του Α. που έκαναν μεγάλη εντύπωση. Από τότε η σταδιοδρομία του γνώρισε συνεχή άνοδο: έγινε καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας του Βερολίνου και αργότερα πήρε τον τιμητικό τίτλο του γενικού καλλιτεχνικού συμβούλου των κρατικών θεάτρων της Γερμανίας. Μέσα σε δέκα χρόνια έκανε σκηνογραφίες για περίπου 80 μεγάλα έργα από το παλιό ιταλικό ρεπερτόριο, τον Μότσαρτ και τον Βάγκνερ έως τα πιο σύγχρονα, του Στραβίνσκι, του Προκόφιεφ, του Βάιλ και του Μιλό. Ιδιαίτερη επιτυχία γνώρισαν τα σκηνικά του για έργα του Βάγκνερ (Τριστάνος και Ιζόλδη, Ταγχόιζερ, Ιπτάμενος Ολλανδός κ.ά.) που εξακολουθούσαν να παίζονται έως τότε με σκηνικά που είχε εμπνευστεί ο ίδιος ο Βάγκνερ και ήταν μέσα στην παράδοση του Μπαϊρόιτ. O Α. μπορεί να θεωρηθεί ένας από τους αναμορφωτές της σκηνογραφίας: το σκηνικό δεν το έβλεπε απλώς ως διάκοσμο αλλά ως ερμηνεία και οπτική έκφραση του έργου·ιδιαίτερα μάλιστα για την όπερα πίστευε ότι πρέπει να «υποβοηθεί και να εξηγεί τη δράση»· γι’ αυτό και τα σκηνικά του, κατά την έκφραση στενού Γερμανού συνεργάτη του, ήταν «ζωγραφιστή μουσική». Οι σκηνογραφίες του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν αρχιτεκτονικές, γιατί είχε έντονο το αίσθημα του χώρου και τον μεταχειριζόταν κατά τρόπο πλαστικό. Ο Α. είχε επίσης πλούσια λυρική διάθεση, καταπληκτική φαντασία αλλά και βαθύ αίσθημα του μέτρου. Τα καθαρά ζωγραφικά του προτερήματα φαίνονται στα κοστούμια που είχε κάνει για τα περισσότερα έργα που σκηνογράφησε και στα οποία αναζητούσε το τοπικό ή ιστορικό χρώμα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια (νέος στην Αθήνα είχε ζωγραφίσει και συλλογή στολών του ελληνικού στρατού από την ίδρυσή του έως το 1912 που εκδόθηκαν και σε πολύχρωμο λεύκωμα). Αρκετά δείγματα του έργου του Α. έχουν συγκεντρωθεί στο φερώνυμο μουσείο του Πειραιά και στο Θεατρικό Μουσείο της Αθήνας. Ο ζωγράφος Πάνος Αραβαντινός στο εργαστήριό του στο Βερολίνο. Πλαστική μακέτα του Πάνου Αραβαντινού για την «Μανόν» του Μασενέ, στην Κρατική Όπερα του Βερολίνου (Θεατρικό Μουσείο, Αθήνα. Φωτ. Σ. Τσελέντη).